English1 op de 10 leerlingen in groep 8 van de basisschool heeft een taalachterstand en beheerst het Nederlands niet voldoende. Het aantal loopt in het vervolgonderwijs niet terug, maar juist op! Naar ongeveer 1 op de 6 vijftienjarigen en zelfs 1 op de 3 leerlingen op mbo-2 niveau. Deze groep kinderen en jongeren dreigt zo als laaggeletterde volwassene de arbeidsmarkt, én de samenleving te betreden.
Taalachterstand
Onderzoek wijst uit dat ongeveer 1 op de 6 Nederlandse vijftienjarigen, dus bijna achttien procent, kampt met een taalachterstand en moeite heeft met lezen. Zij zijn niet, of niet goed in staat een brief van de gemeente of andere officiële instanties te lezen en te begrijpen. Al kan en mag gerust gezegd worden dat er vaak wel een en ander schort aan de inhoud en formulering van dergelijke brieven.
De groep jongeren met een taalachterstand heeft ook problemen de ondertiteling van een film te volgen. En sociale media dan? Je zou denken dat de vaak verbluffende snelheid waarmee berichtjes getypt en verstuurd worden een ideale training voor het lezen van ondertitels is. Of is het meer een beperkte woordenschat die het probleem veroorzaakt?
Leren lezen
Een mogelijke oorzaak voor de achteruitgaande lees- en taalvaardigheid, nog tijdens de verplichte onderwijsjaren, ligt in het feit dat jongeren minder lezen dan vroeger het geval was. Hierdoor zijn zij minder geoefend. Door minder lezen gaat de leesvaardigheid zeker niet vooruit, mogelijk zelfs achteruit.
Op de basisschool, ook bij peuters, is er volop aandacht voor taalontwikkeling, voor jongeren is dit er nauwelijks. Voor deze groep kan een taalachterstand zo verslechteren tot laaggeletterdheid. Zonde, want ingrijpen op die leeftijd kan nog een belangrijke impact hebben.
Kunnen lezen en schrijven is niet alleen belangrijk voor kinderen en jongeren om vaardigheden op te doen die ze kunnen helpen op de arbeidsmarkt en deelname aan de maatschappij, het heeft ook zoveel positieve bijeffecten. Lezen helpt ook bij de ontwikkeling van de persoonlijkheid, het verbreedt de horizon, maakt nieuwsgierig en stimuleert de fantasie en creativiteit. Bovendien, lezen is vooral heel erg leuk.
Aanpak laaggeletterdheid
Laaggeletterdheid is niet alleen voor de betrokkenen moeilijk, het maakt onzeker, ongelukkig, soms zelfs ongezond. Daarnaast – en daardoor – plaatst het ook de samenleving als geheel voor problemen en kost het geld. Het vraagt, nee, vereist van ons allemaal een bijdrage bij de onderkenning van het probleem, van herkenning en erkenning van laaggeletterdheid tot het aanreiken, bieden en faciliteren van hulp en oplossingen.
Op de website van Stichting Lezen&Schrijven is hierover veel informatie te vinden. Hier is ook het rapport “Preventie door interventie” door Expertisecentrum Beroepsonderwijs te downloaden en te lezen. Om het taboe rond laaggeletterdheid te doorbreken en op een leuke manier aandacht voor dit probleem te vragen, wordt van 4 tot 10 september 2017 de Week van de Alfabetisering georganiseerd.
Scribe Diem ‘schrijft de dag’ vol taal, cultuur en historie. Lees meer op onze website.