GRENZELOOS GENIETEN VAN ‘GRENZEN’

Het is weer oktober en dat betekent genieten, ontdekken en beleven. Sinds 2004 vindt jaarlijks de Maand van de Geschiedenis plaats, het grootste historische evenement dat ons land rijk is. Ieder jaar staat een thema centraal en dit jaar staat de Maand van de Geschiedenis in het teken van ‘Grenzen’.

Het thema is actueler dan ooit en sluit goed aan bij het motto Ontdek gisteren, begrijp vandaag. Voor de vijfde maal organiseert het Nederlands Openluchtmuseum nu samen met tientallen andere partnerorganisaties en instellingen honderden activiteiten voor een breed publiek.

Grenzeloos verleden

Dit laatste lijkt mij ook logisch, zou het in ieder geval altijd moeten zijn. Alles is geschiedenis, ieder onderwerp, iedere plaats en tijd. Het is van iedereen en voor iedereen. Breder kan niet. Het is dan ook van belang dat iedereen kan en mag meedoen.

Geen drempels, geen grenzen. Instappen op iedere leeftijd en op elk niveau, van de eerste kennismaking met een onderwerp of periode tot mogelijkheden om je verder te kunnen verdiepen en te specialiseren.

Vertel de verhalen, laat het zien, proeven en voelen. Geef het door, zeker aan kinderen, zij gaan immers toekomstige historie schrijven. We zijn allemaal kinderen van de geschiedenis, erfgenamen van ons verleden. Of zoals het op de website van Maand van de Geschiedenis wordt verwoord:

“Geschiedenis is altijd aanwezig, maar moet wel verteld, aangevuld, genuanceerd en gedeeld worden. Vanuit het verleden kun je het heden beter begrijpen en zo ook een beter begrip vormen van jezelf, je eigen achtergrond of omgeving. Begrip leidt tot inzicht, nuancering en mogelijk een andere kijk op de wereld.”

Iedere stap over de grens van heden naar verleden, via boek of museumbezoek, is een ontdekkingsreis. Het verbreedt de horizon, verlegt diezelfde grens, vervaagt deze of laat haar zelfs verdwijnen. Zo kleuren wij ons leven in met geschiedenis. Ons leven wordt verrijkt, verdiept en verlengd met – en door – ons verleden, het wordt historisch.

Grenzen aan grenzen

Dit jaar vindt al weer de dertiende Maand van de Geschiedenis plaats. Time flies when you’re having fun, en geschiedenis is leuk! Wij zijn ontdekkingsreiziger en tijdreiziger in een. Grenzen worden steeds weer en verder opgerekt en verlegd door nieuwe ontwikkelingen, inzichten, methoden, disciplines en mogelijkheden.

De Romeinen overschreden tijdens de expansie van hun wereldrijk vele grenzen – die van het (on)mogelijke, wenselijke en onbetamelijke – en trokken op hun beurt ook weer nieuwe grenzen. In Nederland maken wij deze Romeinse grens, bekend als de limes, zichtbaar in het landschap en via vele activiteiten, tentoonstellingen en publicaties. Een mooi overzicht van het limes-programma is hier te vinden.

Maar er zijn grenzen aan grenzen, Afrikanen en Aziaten zijn teruggevonden tot in Romeins Londen, Romeinse munten worden teruggevonden in Japan. Ondanks het bestaan van grenzen was ook toen interactie grenzeloos en stonden mensen van diverse volken uit verschillende wereldrijken met elkaar in contact.

Niet alleen Romeinse grenzen worden verkend tijdens de Maand van de Geschiedenis. Alle tijdvakken en onderwerpen treden, verspreid over ons land, voor het voetlicht. Van de prehistorie, middeleeuwen, Gouden Eeuw en Republiek naar de Tweede Wereldoorlog en onze koloniale geschiedenis. Een grensoverschrijdend verleden wordt met vele tentoonstellingen en activiteiten in een grensoverschrijdend programma verpakt.

Historie en verleden tijd leven, zijn organisch en steeds in beweging. De tijd staat niet stil, ons verleden evenmin. Geschiedenis blijkt zo de ultieme vorm en uiting van duurzaamheid. Verloren verhalen en zaken worden teruggevonden, herontdekt. Schatten aan informatie.

Zelfs als het verleden dreigt te verdwijnen, soms juist wanneer het verdwijnt, zoals nu met de vernielingen van cultureel erfgoed in de diverse oorlogsgebieden, lijkt het meer aanwezig, leeft het meer dan ervoor.

Grenzeloos genieten

Grenzen vormen geen belemmering om te reizen. Toen niet en nu niet. Thuis op de bank, buiten in het veld of in het museum. De mogelijkheden zijn onbegrensd en grenzeloos. Keuze te over. Zoveel te ontdekken, te doen en te beleven, van alles te zien en te horen.

Je komt ogen en oren tekort, je komt tijd te kort. Geschiedenis is nooit ver weg, het ligt voor het oprapen, gewoon bij je om de hoek. Zoals hier rond Arnhem en Nijmegen.

De Maand van de Geschiedenis kan niet lang genoeg duren en gelukkig gaat geschiedenis verder waar de maand ophoudt. Evenementen, exposities en excursies gaan ook na oktober door. We kunnen een leven lang ons verleden blijven ontdekken en beleven.

Het mooie aan geschiedenis is juist dat het geen grenzen kent of stelt, het dijt steeds verder uit. Iedere dag is er een, een dag meer geschiedenis!