English‘Ladies and gentlemen, we got him’, om maar met een uit zijn verband getrokken citaat en de deur in huis te vallen. Het is bovendien niet waar, want dames en heren Drost: ik heb haar. Sinds ruim een jaar vul ik deze plek in het Mededelingenblad met ‘zomaar een Drost’. Een Drost die ik onderweg tijdens mijn onderzoek tegenkom en mijn aandacht trekt. Nu tref ik niet zomaar een Drost, maar een met een directe link naar mijn onderzoeksonderwerp.
huwelijksakte Rebecca Petronella Gordon en Jacobus Aldewereld, 6 november 1816. Noord-Hollands Archief, BSH aktenummer Reg.5 fol.11v
Mijn onderzoek richt zich op de van oorsprong Schotse familie Gordon tijdens de zogenaamde ‘lange achttiende eeuw’. Deze periode loopt ruwweg van de tweede helft van de zeventiende eeuw tot 1830 en de wording van het Koninkrijk der Nederlanden. Het is een tijdgewricht dat langzaam maar zeker steeds meer op onze huidige begint te lijken. Het is de tijd van de Verlichting waarin vele wetenschappelijke ontdekkingen en vernieuwingen werden gedaan, in gang gezet of werden versneld. Dit werkte door in (nieuwe) politieke ideeën en andere bestuursvormen, revoluties en emancipatie van bevolkingsgroepen. Typisch genoeg herbergt de Verlichting ook enkele van de donkere kanten uit onze geschiedenis: de koloniale heerschappijen met haar uitwassen tegenover andere culturen en slavernij, die juist in deze periode bijna industriële begon aan te nemen. In deze belangrijke en roerige tijd ontwikkelde de Republiek der Verenigde Nederlanden zich naar de Nederlandse democratische eenheidsstaat.
De familie Gordon is er bijna vanaf het begin bij, op de cruciale momenten en de belangrijke plaatsen. Als toeschouwer, als participant en soms als hoofdrolspeler. Het onderzoek focust zich op het kerngezin van Jacob Gordon (1705-1776), zijn echtgenote Johanna Maria Heijdenrijk (1709-1783) en hun zeven volwassen geworden kinderen: Menso (1732-1783), Maria Robertina (1733-1789), Adam Bernard Smits (1736-1810), Joan (1738-1801), Otto Derk (1740-1820), Robert Jacob (1743-1795) en Aletta Gerharda Andrea (1747-1816).
De grootvader van Jacob, Robbrecht Gordon (rond 1626-1679) is de stamvader van mijn Gordontak. Hij kwam aan het einde van de Tachtigjarige Oorlog naar de Republiek om dienst te doen in een van de regimenten van de Schotse Brigade. In die hoedanigheid vocht hij mee tegen de Spanjaarden. Na de oorlog vestigde hij zich in Schiedam waar hij met zijn gezin en nakomelingen tot welvaart kwam. Mijn studie loopt door tot de kleinkinderen van Jacob en Johanna Maria en het midden van de negentiende eeuw. Deze familiegeschiedenis loopt daarmee parallel aan die van de Nederlandse Republiek. De werktitel van het Gordon-project, dat binnen enkele jaren moet resulteren in een familiegeschiedenis in en gedurende de Nederlandse Republiek’, luidt dan ook: De Republiek van Gordon.
Tijdens mijn research kom ik geregeld drosten tegen, vaak als bestuurlijke titel en functie. Soms ook als persoon. In een eerder stukje heb ik al eens de familie Gordon via hun dienstmeid aan een Drost proberen te koppelen. Helaas betreft het een zwervende (of wandelende) tak van een Drosten-stamboom die plotseling opdook in Overijssel en ook weer snel in Gelre verdween. In het vorige Mededelingenblad schreef ik over de Amsterdamse koopman Hermanus Drost van de firma Bueding en Drost, die ik regelmatig tegenkom tijdens mijn onderzoek. Hij behoort tot de Drostentak Tricht. Lees het stuk hier.
Nu heb ik dan ‘echt’ beet, al stroomt er nog steeds geen Gordon-bloed door de vaten van de Drosten-boom. Wel echte moeder-dochterliefde. En weer is Hermanus Drost niet ver weg. Het begint op 16 november 1816 in Amsterdam wanneer Rebecca Petronella Gordon (1776-1845) in het huwelijk treedt met Jacobus Aldewereld (1770-1822), koopman en winkelier in thee . Rebecca Petronella is op 17 september 1776 in Wageningen geboren als dochter van Joan Gordon en Johanna Maria Abresch. Joan Gordon is een van ‘mijn’ Gordon-protagonisten. Hij maakte onder meer carrière als advocaat en magistraat in Arnhem en als burgemeester van Wageningen en Harderwijk. In 1811 vertrekt Rebecca Petronella Gordon naar Amsterdam, haar moeder en jongere zusje zullen volgen. Vijf jaar later trouwt Rebecca Petronella Gordon met Jacobus Aldewereld.
Voor Jacobus is dit zijn tweede huwelijk. In 1800 was hij eerder getrouwd met Anna Maria Kesman (1769-1815). Uit dit huwelijk worden vier kinderen geboren, waaronder Catharina Elisabeth Aldewereld (1807-1849). Zij vormt de link tussen Gordon en Drost. Catharina Elisabeth wordt op 27 maart 1807 in Amsterdam geboren en is acht jaar oud wanneer haar moeder ‘na eene kortstondige Kramp- en Borst-ziekte’ overlijdt. Iets meer dan een jaar later hertrouwt haar vader dus met Rebecca Petronella Gordon. Een belangrijk deel van de jeugdjaren en opvoeding van Catharina Elisabeth wordt dan waargenomen door haar stief- ofwel behuwdmoeder, zeker wanneer haar vader in op 31 januari 1822 komt te overlijden. Uit het huwelijk tussen Jacobus en Rebecca Petronella zijn geen verdere kinderen geboren, maar zij draagt de zorg over de drie nog levende kinderen.
overlijdensbericht Jacobus Aldewereld, Opregte Haarlemsche Courant, 5 februari 1822. Via: Delpher
In de Opregte Haarlemsche Courant van 5 februari 1822 staat het volgende bericht van Rebecca Petronella: “Heden overleed aan een hevige ziekte, van slechts twaalf dagen, mijne dierbare Echtgenoot, Jacobus Aldewereld, in den ouderdom van bijna twee-en-vijftig jaren. Ik geef bij dezen hiervan kennis aan naast-bestaanden en goede vrienden, niet twijfelende aan hunne deelneming, in dit, voor mij, en zijne drie Dochters, zoo onvergetelijk en onherstelbaar verlies. Amsterdam, den 31 Januarij 1822.” Later dat jaar overlijdt in Amsterdam ook de moeder van Rebecca Petronella.
Op 9 april 1835 is het zover. De achtentwintigjarige Catharina Elisabeth Aldewereld, gaat die dag in ondertrouw met Dionysius Drost (1804-1893). Het huwelijk vindt plaats op 24 april 1835.
Dionysius Drost wordt op 24 september 1804 in Amsterdam geboren als de zoon van Arent Drost (1778-1812) en Catharina Bredero (1804-1893). Dionysius is de kleinzoon van niemand minder dan Hermanus Drost (1745-1835) en Anna Geertruy Buedingh (1745-1785), waarmee deze column een bijna natuurlijk vervolg is op de vorige. Weer valt familietak Tricht met de neus in de boter en deze keer heb ik dan ook nog een ‘behuwde’ Gordon aan de Drosten kunnen koppelen.
Uit het huwelijk van Catharina Elisabeth en Dionysius worden acht kinderen geboren:
1. Arent Drost (Amsterdam 4 februari 1836 – Delft 6 oktober 1898)
2. Anna Maria Jacoba Drost (Amsterdam 29 december 1837 – Amsterdam 13 maart 1838)
3. Jacobus Drost (Amsterdam 16 maart 1839 – Amsterdam 28 januari 1904)
4. Adrianus Cornelis Drost (Amsterdam 1 juli 1841 – Amsterdam 15 november 1843)
5. Dionysius Drost (Amsterdam 22 februari 1843 – Rotterdam op 4 juni 1898)
6. Catharinus Drost (Amsterdam 2 januari 1845 – Den Haag 26 oktober 1898)
7. Catharina Elisabeth Drost (Amsterdam 15 juni 1846 – Amsterdam 7 april 1849)
8. Adrianus Lodewijk Drost (Amsterdam 24 maart 1849 – Amsterdam 21 december 1900).
Rebecca Petronella Gordon overlijdt op 30 september 1845. Catharina Elisabeth Drost-Aldewereld plaatst na de dood van haar geliefde ‘behuwdmoeder’ samen met haar echtgenoot Dionysius Drost enkele advertenties, onder meer in de Opregte Haarlemsche Courant van 7 oktober 1845.
Overlijdensbericht Rebecca Petronella Gordon, Opregte Haarlemsche Courant, 7 oktober 1845. Via: Delpher
Ruim een maand later volgt een nieuw bericht, onder meer in het Algemeen Handelsblad van 12 november 1845 waarin Dionysius en Catharina Elisabeth Drost hun “welmeenenden dank” uitspreken “Voor de vele blijken van deelneming, ons betoond, wegens het overlijden onzer Behuwdmoeder Rebecca Petronella Gordon”. Wat ben ik benieuwd of er nog condoleancebrieven bewaard zijn gebleven, bijvoorbeeld van nog levende Gordons.
Dankbetuiging Catharina Elisabeth en Dionysius Drost, Algemeen Handelsblad, 12 november 1845. Via: Delpher
Rebecca Petronella Gordon heeft, naast het leed van jong gestorven kleinkinderen, haar laatste levensjaren mogen genieten van enkele kleinzoons, waaronder een klein Dionysiusje. Ze maakt nog net de geboorte en eerste maanden van het zesde kindje Catharinus mee. Opvallend of toevallig genoeg eindigt Dionysius junior in Rotterdam, de stad waar ‘mijn’ vader Jacob Gordon geboren is, onder de (branderijen)rook van Schiedam, waar het verhaal van mijn Gordons 250 jaar eerder begon (en waar Catharinus Drost in het huwelijk zal treden).
Slechts vier jaar na het overlijden van haar behuwdmoeder, net twee maanden na de geboorte van jongste zoon Adrianus Lodewijk Drost, komt ook Catharina Elisabeth op 28 mei 1849 “na eene kortstondige ziekte” te overlijden.
Overlijdensbericht Catharina Elisabeth Aldewereld, Opregte Haarlemsche Courant, 2 juni 1849. Via: Delpher
Dit artikel verscheen eerder als ‘Zomaar een Drost – 5’ in het Mededelingenblad van de Studiegroep Geslachten Drost, juni 2019.
